Kompetencje miękkie i twarde – jak rozwijać?

Współczesny rynek pracy coraz częściej stawia na pracowników, którzy mogą pochwalić się specjalistycznym doświadczeniem zawodowym, ale także pewnymi umiejętnościami i cechami osobowości. W trakcie rozmowy o pracę lub podczas tworzenia CV z pomocą kreatora, może pojawić się pytanie o tzw. kompetencje miękkie i twarde. Czym są, co je różni oraz jakie korzyści przynoszą – odpowiemy w poniższym artykule.

Kompetencje miękkie – definicja

Kompetencje miękkie określane także umiejętnościami interpersonalnymi lub społecznymi, to zestaw cech, które przyczyniają się do efektywnej interakcji z ludźmi na poziomie psychospołecznym. Posiadanie tych zdolności umożliwia komunikowanie się, rozwiązywanie problemów, adaptacje do różnych środowisk a także budowanie relacji. Do ich prawidłowego rozwinięcia potrzebna jest empatia, elastyczność i chęć współpracy.

Kompetencje twarde – definicja

Kompetencje twarde obejmują zakres umiejętności specjalistycznych w danej dziedzinie, wiedzę teoretyczną i praktyczną oraz odpowiednie jej zastosowanie. To zespół zdolności, które mogą zostać pomyślnie wykorzystane w pracy do wykonywania obowiązków i zadań. Należą do nich nie tylko kompetencje czysto zawodowe ale również umiejętności techniczne, które mogą okazać się przydatne, np. obsługa komputera lub programów.

Kompetencje twarde i umiejętności miękkie – różnice

Jak można wywnioskować z samych definicji, kompetencje twarde to umiejętności techniczne i specjalistyczne oraz wiedza branżowa. Natomiast kompetencje miękkie to zdolności interpersonalne pomoce w tworzenia relacji społecznych. Tych pierwszych można się nauczyć lub nabyć, a te drugie w dużej mierze wynikają z cech charakteru oraz osobowości. Nie oznacza to jednak, że nie można ich rozwijać.

Mimo że kompetencje twarde i miękkie różnią się od siebie, ich wzajemne uzupełnianie się ma kluczowe znaczenie dla osiągania sukcesów zarówno w życiu zawodowym, jak i prywatnym. Nawet posiadając szeroki zakres umiejętności technicznych, brak zdolności interpersonalnych, takich jak umiejętność współpracy czy rozwiązywania konfliktów, może utrudnić budowanie relacji i efektywną współpracę. Dlatego rozwój kompetencji miękkich jest z perspektywy pracodawcy, jak i przyszłych współpracowników, tak samo istotny co rozwój kompetencji twardych.

Przykłady kompetencji miękkich – lista

W skład kompetencji miękkich wchodzą zarówno umiejętności interpersonalne jak i osobiste (w tym też emocjonalne). Lista może być bardzo długa, dlatego przedstawimy te najczęściej poszukiwane u przyszłych pracowników. Należą do nich:

• umiejętność nawiązywania relacji,
• adaptacyjność do różnych środowisk i sytuacji,
• zdolność integracji i pracy w zespole,
• aktywne słuchanie,
• zdolność do wyrażania myśli w sposób jasny i zrozumiały,
• umiejętność przekonywania i motywowania,
• zdolności przywódcze i negocjacyjne,
• rozwiązywanie konfliktów i problemów,
• organizacja i zarządzanie własnym czasem,
• odpowiedzialność i zaangażowanie,
• decyzyjność,
• odporność na stres,
• radzenie sobie z krytyką,
• asertywność,
• empatia i zrozumienie,
• szczerość i uczciwość,
• logiczne i analityczne myślenie,
• kreatywność,
• umiejętność uczenia się i chęć samorozwoju,
• pozytywne nastawienie,
• wysoka kultura osobista.

Przykłady kompetencji twardych – lista

Lista kompetencji twardych może się różnić w zależności od podejmowanego miejsca pracy, ze względu na specyfikę danej branży. Niemniej jednak, do zestawienia tego typu zaliczają się również pewne uniwersalne zdolności czy predyspozycje do wykonywania konkretnych zadań. Poniżej przedstawiamy uogólnione przykłady przydatnych kompetencji twardych:

• znajomość języków obcych na określonym poziomie,
• prawo jazdy kategorii B lub inne uprawnienia,
• obsługa komputera, urządzeń biurowych, maszyn lub kasy fiskalnej,
• umiejętność pracy na podstawowych programach typu: pakiet MS Office,
• znajomość danej branży,
• wiedza podstawowa lub specjalistyczna z danego zakresu,
• możliwość i umiejętność wykonywania określonych obowiązków.

Korzyści dla firmy wynikające z kompetencji miękkich pracownika

Kompetencje miękkie zatrudnianych osób mają dla pracodawców ogromne znaczenie, ponieważ są kluczowe do tworzenia zintegrowanego i efektywnego zespołu. Jeśli personel wzajemnie darzy się zaufaniem i szacunkiem to chętniej ze sobą współpracuje i jest bardziej otwarty na nowe wyzwania, projekty czy obowiązki. Osoby posiadające umiejętności interpersonalne łatwiej i szybciej tworzą wspólnoty, w których istnieje wzajemna pomoc i wsparcie. 

Zdolności z zakresu kompetencji miękkich okazują się również bardzo przydatne w momencie wykonywania zadań związanych z kompetencjami twardymi. Na nic okaże się nawet szeroka wiedza specjalistyczna, jeśli kandydat nie będzie umiał jej wykorzystać w praktyce, zorganizować swojego czasu pracy czy zaangażować się w powierzone obowiązki. Podobnie będzie w przypadku, gdy pracownika będzie paraliżował stres albo będzie wykazywał się zbyt dużą nerwowością podczas pojawienia się potencjalnych problemów.

Jak rozwijać kompetencje miękkie?

Jak już dobrze wiesz, kompetencji twardych trzeba się nauczyć, zdobyć wykształcenie, skończyć jakieś szkolenia czy uczęszczać na warsztaty. W niektórych miejscach pracy można się też ich nauczyć na bieżąco. Jednak co z kompetencjami miękkimi? Jak je rozwijać, jeśli czegoś nie potrafisz lub chcesz podnieść swoją efektywność?

Rozwój kompetencji miękkich wymaga długotrwałej i systematycznej pracy nad sobą. Kluczowe jest uważne obserwowanie własnych zachowań i reakcji oraz świadome korygowanie tych, które wymagają poprawy. Jeśli nie wiesz, od czego zacząć, warto sięgnąć po literaturę psychologiczną, słuchać podcastów, skorzystać z pomocy mentora lub wziąć udział w treningach i kursach rozwoju osobistego. Pamiętaj jednak, że kluczem do sukcesu jest konsekwentne samodoskonalenie i otwartość na zmiany.

W kwestii interakcji międzyludzkich możesz ćwiczyć np. poprzez odgrywanie scenek w domowym zaciszu, pomaganie osobom, które wyraźnie nie radzą sobie z jakimś zadaniem czy zgłaszaniem się do projektów w pracy. W czasie takich prób musisz słuchać mowy swojego ciała i zwracać uwagę na to, jak reagują na Ciebie inne osoby. Czy udało Ci się je zainteresować, zmotywować, a może chętniej zaczęły z Tobą rozmawiać? Uważność na tego typu elementy pozwoli Ci zauważyć różnice.

Rozwój kompetencji miękkich zaczyna się od dogłębnego poznania siebie. Ważne jest, abyś potrafił sobie odpowiedzieć na pytania takie jak: Dlaczego reaguję w określony sposób? Co wywołuje u mnie stres? Dlaczego odkładam pewne zadania na później? Odpowiedzi na te pytania pomogą zidentyfikować źródła trudności i znaleźć skuteczne rozwiązania. Warto również zrozumieć, co pomaga Ci się odstresować oraz czego unikać, aby np. nie zaniedbywać swoich obowiązków.

Pamiętaj jednak, że rozwój kompetencji miękkich nie oznacza całkowitej zmiany Twojej osobowości czy charakteru. Kluczowe jest, aby pozostać sobą i pracować nad tym, co faktycznie wymaga poprawy. Wychodzenie ze strefy komfortu może być trudne, ale staraj się nie robić niczego na siłę ani wbrew sobie, ponieważ może to jedynie utrudnić Ci funkcjonowanie w życiu prywatnym i zawodowym. Chodzi o zmianę perspektywy oraz zrozumienie, że rozwijanie tych umiejętności to sposób na osiąganie większej skuteczności i harmonii, a nie narzucanie sobie presji.

Jak wpisać umiejętności miękkie i twarde do CV? 

Zastanawiasz się jak dobrze opisać swoje umiejętności w CV? Przede wszystkim postaw na szczerość. Zarówno w przypadku kompetencji miękkich jak i twardych nie decyduj się na koloryzowanie. W trakcie pracy i tak wszystko wyjdzie na jaw, a Ty narazisz się tylko na niepotrzebny stres z tym związany. Lepiej jest nie uwzględnić jakiejś cechy w życiorysie i nad nią popracować, niż udawać, że się ją posiada.

Kompetencje twarde i miękkie możesz wpisać w oddzielnej sekcji, poświęconej umiejętnościom. Możesz je rozdzielić ale nie musisz. Nie podawaj zbyt długiej listy zdolności, tylko zdecyduj się na te, które przydadzą Ci się na określonym stanowisku. Jeśli posiadasz dużo dużo korzystnych umiejętności z zakresu tych miękkich, możesz wpleść je w krótki opis o sobie lub cel zawodowy. Natomiast kompetencje twarde możesz przemycić też do doświadczenia zawodowego czy wymienianych obowiązków w poprzedniej pracy.

Umiejętności miękkie i twarde w CV – przykłady

Przy podawaniu zarówno kompetencji twardych jak i miękkich musisz być jak najbardziej dokładny i szczery. Nie decyduj się na powszechnie wpisywane umiejętności, ponieważ takie zbyt często zdarzają się w CV. Pozwól się wyróżnić. Np. w przypadku kompetencji miękkich, nie pisz, że jesteś “pracowity”, bo to niewiele mówi. Podobnie, zamiast pisać “zarządzanie ludźmi”, postaw na “zarządzanie 5-osobowym zespołem”. Podawaj konkrety i wybierz kilka cech, które są Twoimi najmocniejszymi stronami.

W zależności od wymagań różnych branży, podamy kilka umiejętności twardych i miękkich, które mogą okazać się w nich przydatne.

Marketing:

• biegła obsługa programów komputerowych (dobrze jest podać jakich),
• umiejętność przygotowywania raportów/ lub znajomość narzędzi SEO i optymalizacji treści,
• tworzenie kreatywnych treści/ analiza potrzeb klienta,
• budowanie trwałych relacji/ zdolności komunikacyjne.

Handel:

• znajomość technik sprzedaży/ obsługa kasy fiskalnej,
• profesjonalna obsługa klienta, w tym rozwiązywanie reklamacji i utrzymywanie relacji z kluczowymi klientami,
• zdolności negocjacyjne oraz znajomość technik sprzedaży, takich jak cross-selling i up-selling
• wysoka kultura osobista oraz umiejętność budowania pozytywnego wizerunku w kontakcie z klientem.

Gastronomia:

• znajomość kuchni polskiej (lub innej),
• zdolności przywódcze, takie jak organizowanie pracy zespołu kucharzy i zarządzanie zmianą,
• odporność na stres i umiejętność efektywnego działania w warunkach dużego obciążenia czasowego
• dyspozycyjność/ elastyczność,
• kreatywne dekorowanie potraw/ utrzymywanie porządku na stanowisku pracy.

Budownictwo:

• prawo jazdy kategorii B/ lub zezwolenia na inne maszyny
• umiejętność czytania rysunku technicznego i tworzenia dokumentacji technicznej,
• sprawność fizyczna,
• uważność na detale,
• odpowiedzialność, np. nadzór nad bezpieczeństwem pracy na placu budowy.

Podsumowanie

Kompetencje twarde, obejmujące wiedzę specjalistyczną i umiejętności zawodowe, są równie istotne co kompetencje miękkie. Współcześni pracodawcy coraz częściej doceniają zarówno znaczenie umiejętności interpersonalnych u swoich pracowników co ich techniczne umiejętności. Połączenie cech z obu tych obszarów nie tylko ułatwia wykonywanie codziennych obowiązków, ale także sprzyja budowaniu pozytywnych relacji z współpracownikami. W efekcie zwiększa to efektywność całego zespołu i wspiera rozwój osobisty pracowników, przyczyniając się jednocześnie do sukcesu firmy.